BUMUNTONG-HININGA si Andy nang matapos na niya ang binabasang libro na pinahiram sa kanya ni Mitch. Umunat siya habang naka-upo sa swing na nasa porch ng bahay. Nahagip ng mga mata niya ang mayabong na palmera na nakatanim sa malaking paso malapit lang sa kanya at nanatili lang doon ang paningin niya.
"Andy!" Tawag sa kanya ni Nanay Angge na nakatayo sa bungad ng pinto.
"Po?" Tumayo siya mula sa pagkakaupo sa swing para lapitan ito.
"Maaari mo bang tawagin sa labas si Mimi? May ipapagawa lang ako. At si Mitch ay mamaya pa iyon uuwi."
Tumango siya at nagsimula ng tunguhin ang mababang gate ng bahay. Pagkalabas niya sa kalye ay tumambad sa kanya ang mga bata na naglalaro ng tumbang preso sa gitna ng daan. Hindi niya nakita si Mimi kaya nilapitan at tinanong niya ang isang batang lalaki. Madungis dahil sa maghapong paglalaro.
"Si ate Mimi?" Kumamot ito sa ulo bago itinuro ang isang daliri sa dereksyon ng isang bahay. "Doon ko po siya nakita kanina. Pero baka umalis na. Sigurado ako na pupunta siya kay kuya Ion na nasa unahan pa ng bahay na iyan." Sabi nito.
Nagpasalamat siya rito saka tinunton ang daan papunta sa itinuro nito.
Lampas na siya sa tinukoy na bahay nong bata pero hindi parin niya nakita ang hinahanap. Nakailang hakbang pa siya bago niya natanawan ang pamilyar na bulto ni Mimi.
Nagtaka siya sa ayos nito na nakakubli sa halamanan. May kasama rin ito na hindi niya mamukhaan dahil nakatagilid ito katulad ni Mimi.
Tinawag niya ang pangalan ni Mimi ngunit parang hindi naman siya nito narinig. Unti-unti siyang naglakad palapit sa mga ito. Nagsalubong ang mga kilay niya dahil tila may sinisilip ang mga ito. Tinawag niya ulit ang pangalan ni Mimi ngunit imbis na ito ang lumingon sa kanya ay ang kasama pa nito. Para itong nakakita ng multo ng makita siya.
Huminto siya sa paghakbang ng hilahin nito ang buhok ni Mimi na hindi man lang natinag sa ginagawa. Inulit-ulit nito ang aksyon na iyon hanggang sa wakas ay mapuno na si Mimi. Hinampas nito ng malakas ang likuran ng balikat ng kasama nito. Halatang masakit iyon dahil napakalakas ng tunog.
"Para ka namang ewan Pita! Kita mo ng hindi pa nga tapos." Pabulong ngunit may panggigigil na sabi nito sa tinawag na Pita.
"Eh, k-kasi..." Tumingin ito sa kanya.
Pinaikot na muna ni Mimi ang mata nito bago tumingin din sa dereksyon niya. Halos lumabas na sa eye sucket ang mga mata nito sa sobrang panlalaki ng makilala siya.
"A-ate... Ate A-andy..." Utal-utal na tawag nito sa kanya. Lumunok ito bago palihim na siniko sa may tagiliran ang kasama. " Bakit hindi mo sinabi na nandyan pala siya?" Tanong nito.
"Hindi nga kita mapunit kanina pa." Sagot dito ni Pita.
"Ano bang sinisilip ninyo dyan?"
Nagsimula na siyang maglakad palapit sa mga ito kahit todo ang ginawang pagpigil ng mga ito sa kanya. "What?" Napansin niya na nakayuko ang mga ito at hindi pa umaayos ng tayo simula pa kanina.
Tumingin siya sa mahabang bakod na halaman. Mababa lang iyon at litaw ang hanggang dibdib niya. Lumampas pa ang paningin niya hanggang sa mahagip ng kanyang mga mata ang pigura ng isang lalaki na walang suot na pang-itaas habang mag-isang naglalaro ng basketball. Nakilala niya ang lalaki ng humarap ito sa dereksyon nila. It was Ion.
Noon lang siya nakakita ng aktuwal na lalaking walang suot na pang-itaas at kita ang magandang katawan. Naglalangis din ang matipuno nitong dibdib dahil sa pawis. Parang siyang nilagutan ng hininga habang nakatingin dito.
"Andy." He acknowledged. "Kanina ka pa dyan?" Lumapit ito at nakita sila Pita at Mimi. Ang huli ay pilit pang nagtago sa likuran niya.
"H-hi..." Ngumiwi siya dahil sa biglang pagkapit ni Mimi sa laylayan ng damit niya.
Tumingin ito sa likuran niya at ngumiti. "May problema ba?" Usisa nito.
Hindi siya sumagot dahil sa sunod-sunod na ginawang pag-iling ni Pita.
"Well..." Nagsalubong ang mga mata nila. Tulad ng dati, ito ang unang umiwas ng tingin sa kanya. "May pinuntahan ba kayo?" Tanong nito.
"Opo Kuya!" Salo ni Mimi. Tiningnan siya nito na pawang nakikiusap. "Galing po kami sa simbahan. N-nag d-dasal po kami."
May ganoon ba? Nagsimba para magsinungaling kinalaunan? Advance repentment?
Ipinilig niya ang kanyang ulo dahil sa mga naisip.
"Aalis na po kami k-kuya Ion."
Natigagal siya sa kinatatayuan ng mag-unahan sa pagtakbo si Mimi at Pita at iniwan siya. Salbaheng mga bata! Hindi makapaniwala na bumaling siya kay Ion. Katulad din niya ito na naguluhan sa inakto ng dalawa.
"Nagsimba kayo?" Tanong nito sa kanya.
"Sila lang." Tugon niya rito. Hindi sinasadya na bumaba ang paningin niya sa mala-inukit ng maestro na dibdib nito. Kaagad din niyang iniiwas ang paningin mula roon. "I should go now. Inutusan lang ako ni Nanay Angge na tawagin si Mimi." Paalam niya. Nagsimula na siyang humakbang pero umatras din agad ang mga paa niya pabalik dito.
"You know what?" Taas noong hinarap niya ito. "Wear some shirt."
Iyon lang at umalis na siya.
Amuse naman na sinundan siya ng tingin ni Ion na hindi makapaniwala sa nangyari.
NANATILING nakayuko ang ulo ni Mimi at ng kasama nito habang magkatabi na nakaupo sa sofa . Samantalang nakatayo naman sa harap ng mga ito si Mitch na nakapamaywang. Senesermonan nito ang dalawa.
Tumingin sa dereksyon niya si Mimi. Mangiyak-iyak na ito at tahimik na humihingi ng saklolo.
"Tama na, Mitch. Paulit-ulit lang naman ang sinasabi mo." Saway niya sa kaibigan.
Tumirik ang mga mata nito saka ikinumpas sa ere ang kamay. "Kinakampihan mo ba sila?"
Umiling siya at bumuga ng hangin. Wala na siyang magagawa kundi hayaan nalang ito. May kasalanan naman talaga iyong dalawa.
Pagdating niya kanina sa bahay ay naabutan niyang pinapagalitan na ni Nanay Angge ang dalawa dahil sa ginawang pag-iwan sa kanya. Ilang sandali pa ay dumating narin si Mitch na galing sa bayan. Tinanong siya nito tungkol sa buong nangyari. Wala naman siyang balak pagtakpan ang dalawa kaya sinabi niya rito ang naabutan niya sa labas ng bakuran ng bahay ni Ion.
"Dios mio! Mahabaging Diyos santo!" Bulalas ni Nanay Angge pagkatapos niyang ilahad ang kuwento. Parang aatakihin na ito sa puso kaya nagpaalam ito na lalabas muna para raw magpahangin. She doubt that.
Hanggang ngayon nga, hindi parin tapos sa sermon si Mitch. Ito na siguro ang pari sa simbahang tinukoy kanina ni Mimi.
"Mangako kayo na hindi na mauulit ang ginawa ninyong kapangahasan!" Dinuro ni Mitch ang noo ng dalawa na sabay pang tumango. "Magsalita kayo!"
"Pangako hindi na mauulit ang pangangahas namin!" Sigaw ni Mimi.
Tumawa siya. Umiwas siya ng tingin sa mga ito dahil mas lalo pa siyang natatawa sa sunod-sunod na pagkautal ng dalawa.
"Nasaan na?"
Tumingin siya sa bungaran ng pinto kung saan bigla nalang sumulpot si Pelita. Kulang na lang ay umusok na ang ilong at tainga nito sa sobrang galit na nakalarawan sa mukha nito. Deretso kaagad ang mga mata nito kay Pita na nahintatakutan ng makita ito.
"A-ate...!" Suminghap siya ng lapitan nito ang kapatid at biglang kinurot sa singit. Napatayo pa ito at namilipit sa sakit.
"Buwisit ka talaga! Kanina pa kita kinahanap! Ano iyong kalokohan daw na ginawa mo kasama si Mimi?"
Hindi na nito pinasagot ang kapatid dahil nagsalita ulit ito. "Hindi na kayo nahiya! Nakatirik pa ang araw, naninilip na kayo. Bakit? Mag-aasawa na ba kayo, ha? Ang babata nyo pa yan na ang inaatupag nyo! Magtapos muna kayo ng..."
Mariin siyang pumikit at hinilot ang nanakit niyang sintido. Mas malala pa pala manermon si Pelita. Tuloy-tuloy ang pagsasalita nito at walang preno. Papasa itong rapper.
Dumating na rin si Shonak at Ching na mas lalo pang nakapagpagulo sa sitwasyon na iyon.
"Ohmigad!" Tutup ang bibig at nanlalaki ang mga matang sambit ni Shonak. "Kalat na kalat na sa buong barangay ang kapangahasan ng dalawang yan! Akala ko ay ako lang at ang sengkwentang iba pa ang nagnanasa sa alindog ni Fafa Ion. May dalawa pa palang bagets." Tinapik nito ang braso ni Mimi. "Ano ang nakita nyo?"
Umawang ang bibig niya sa tanong na iyon ni Shonak. Seryoso ba ito?
Hinila naman ni Ching ang buhok nito. "Ang sagwa mo talaga, bakla. Kadiri ka!"
"Pita!" Tawag ni Pelita sa kapatid nito na nakayukyuk sa inuupuan.
"Tumayo ka na dyan! Naghihintay na sa'yo ang mga hugasin sa bahay." Utos nito.
"Kakahugas ko lang kanina, ah! Hindi naman ako kumain. Bakit ako ang maghuhugas?" Reklamo ni Pita.
"Huwag ka ng magreklamo. Trabaho mo yon. Wala ka naman ibang ginagawa sa bahay." Sagot nito. "Hala! Umuwi ka na." Pagtataboy nito sa kapatid na nagdadabog pa bago tuluyang makaalis.
"Ikaw dyan." Tawag naman ni Mitch kay Mimi. "Tumayo ka narin dyan at ipagtimpla mo ako ng kape. Magtimpla ka na rin ng juice para sa kanila. Bilisan mo!" Utos nito sa bata na agad namang tumalima.
Siya naman ay tinungo na ang hagdan para umakyat sa kuwarto niya. Napagod siya ng araw na iyon.
"Andy." Tawag sa kanya ng matalik niyang kaibigan. "Saan kana pupunta?"
"Magpapahinga lang ako. I feel so exhausted." Nagsimula na siyang umakyat sa baitang ng tumango ito.
Pagod na pagod talaga siya kaya naman paglapat ng likod niya sa kama ay agad siyang nakatulog ng mahimbing.
"ANG GUWAPO pala ng tatay mo Mimi."
Puri ni Pita sa taong tinitingnan nito sa photo album na inilabas ni Mimi para ipakita sa kaibigan pati narin kay Andy na hindi muna sumama kila Mitch sa tambayan ng mga ito sa tabing ilog dahil tinatamad siya.
"I know, right? Sa kanya ako nagmana." May pagmamayabang na sagot ni Mimi sa kaibigan nito.
"Eh. Sino naman 'to?"
Natigil siya sa akmang pag-inom ng orange juice sa baso niya ng makita ang itinuro ni Pita na lalaki sa isang picture. Pamilyar sa kanya iyon.
"Ah. Iyan?" Pagkukumpirma ni Mimi sa tinuro ni Pita. "Siya si Tito Mike. Tatay ni Ate Mitch." Sagot nito na ikinataas ng isa niyang kilay.
"Magkaiba ang tatay nyo ng ate mo?" Manghang tanong dito ni Pita.
"Oo." Tugon nito saka kumibit-balikat. "Hindi naman kami magkamukha, 'di ba?"
"I thought pareho nyong tatay si Uncle Mike." Sabi niya na ikinalingon sa kanya ng dalawa.
"Kilala mo siya Ate Andy?" Tanong sa kanya ni Pita.
Tumango. "He's our family driver."
"Mayaman kayo?" Manghang tanong nito.
"Oo daw, sabi sa akin ni Ate Mitch. Alam mo ba na isang sikat na writer si Ate Andy?"
Mas lalo pang namangha si Pita sa nalaman. Kuminang din ang mga mata nito.
"There's nothing much about it." Aniya at ipinagpatuloy na ang pag-inom.
"Paano po kayo nagkakilala ng ate ni Mimi?" Usisa pa sa kanya ni Pita. Napansin niya na masyado itong mahilig sa kuwento.
Ngumiti siya saka itinabi ang baso niya. "Sa bar ko siya unang nakilala." Sagot niya. Mukhang hindi naman nakontento roon ang dalawa kaya nagpatuloy siya. "Kailangan ko kasi ng reference sa istoryang ginagawa ko noon kaya pumunta ako sa isang bar. Smooth naman ang naging observation ko hanggang sa mapansin ko na may nagkakagulo sa kabilang panig ng bar. And then I saw Mitch on a rampage. May kaaway siyang babae." Mas lalo pa siyang ngumiti.
"Nalaman ko mula sa isang customer na inakusahan ng pansusulot ng ibang boyfriend ang ate ninyo kaya nagka-interes ako sa away na naganap. Most probably ay hindi talaga ako nakikialam sa away ng may away pero nakita ko iyong lalaking sangkot," Umiling siya. "Hindi naman kaguwapuhan pero pinag-aawayan. He tried to flirt with me even in the midst of the commotion he created for his own show. Hindi ako natuwa kaya pinatumba ko siya. After that, Mitch thanked me. Hindi ko siya pinansin hanggang sa makalabas na kami sa bar. Naghihintay pala sa kanya si Uncle Mike. Nalaman ko na kakaluwas lang ni Mitch at naghahanap siya ng trabaho. I helped her for her father's sake. Pinasok ko siya sa publishing company kung saan ako nagsusulat. I also made her my personal editor dahil magaling siya sa trabaho. Hindi ko pa siya kaibigan noon pero feeling close na siya sa akin. Tinatawag niya rin akong ate without knowing na mas matanda siya sa akin."
"Oo nga. Baby face ka pa." Komento ni Mimi. "Ilang taon ka na po ba, ate?" Tanong nito.
"Twenty four." Sagot niya.
"Bata ka pa nga!" Sabi naman ni Pita. "Continue." Udyok nito pagkaraan ng ilang sandali.
Tumawa siya at nagpatuloy din agad.
"Hindi niya ako tinigilan. Panay din ang pang-i-invade niya sa privacy ko. To tell you the truth, she was really annoying. Pero gusto ko ang tunog ng tawa niya." Huminto siya dahil hindi na niya alam kung ano pa ang sasabihin. Ipinilig niya ang kanyang ulo. "Sumuko na ako sa kakulitan niya. Pumayag na rin ako na maging kaibigan niya dahil pakiramdam ko naman ay kailangan ko na iyon. She became my best friend later on." The end.
Pinagmasdan niya ang dalawa na mataman lang na nakatingin sa kanya.
"Mabait ba si Tito Mike, ate?" Mayamaya ay tanong sa kanya ni Mimi.
Tumango siya. "Oo naman. Hindi mo ba siya nakilala?" Tanong naman niya.
Malungkot itong ngumiti saka umiling. "Ang sabi sa akin ni Ate Mitch, hindi na raw siya umuwi rito nang ikasal si Mama kay Papa Tophe."
"Nasaan na ang tatay mo?"
"Patay na siya, ate. Cancer." May sumilay na luha sa mga mata nito na kaagad naman nito pinalis.
"I'm sorry to hear that. Wala kasing binanggit sa akin si Mitch." Hinawakan niya ang kamay nito at marahan iyong pinisil.
"Okay lang po. Nakamove-on naman na ako..." Ngumiti ito pero nawala rin agad. "Pero hindi si Mama."
Bumigat ang loob niya sa narinig. Para siyang dinaganan sa dibdib na hindi niya mawari. Nag-init ang kanyang mga mata kaya kaagad siyang umiwas ng tingin mula rito.
Nahuli naman siya ni Pita ngunit hindi na ito nag-usisa pa. Mukhang alam nito kung kailan at paano mananahimik.