January 5, 2017
Oras: 6:00 ng umaga
Nagmamadaling bumangon si Lailanie sa kama at pumasok sa banyo na nasa loob ng kwarto niya. Hindi na niya tinapunan ng tingin ang alarm clock na nasa bedside table niya.
Kailangan niyang magmadali at baka maiwanan siya ng service na maghahatid sa kanila sa Baguio. Ngayon ang nakatakdang byahe niya kasama ang mga estudyante niya sa kanyang history class.
Isang taon na siyang nagtuturo sa isang private university. History ang major ni Lailanie. Pangarap na niyang maging isang historian at maglibot sa mundo.
Siguro dala na rin ng impluwensya ng kanyang yaya kung saan nakamulatan niya ang halos araw-araw na pagkukwento sa kanya tungkol sa mga pinagmulan ng mga bagay-bagay.
Ngayon ay bibisitahin nila ang lumang bahay ng mga ninuno niya sa father side sa Baguio. Isang beses lang siya nakapunta sa bahay na yon ayon sa kwento ng kanyang ina noong limang taon gulang pa lamang siya.
Hindi niya natatandaan ang pagbisitang iyon kaya isinama niya ang Yaya Lucing niya na siyang nag-aruga din sa kanyang am mula noong ipanganak ito.
Matanda na ito at hindi na nakapag-asawa pa dahil dalaga pa lamang ito noong magsimulang magtrabaho sa mga abuelo at abuela ni Lailanie. Ang ama ni Lailanie na ang naging parang anak ni Yaya Lucing.
Napakamaalaga ni Yaya Lucing sa kaniya kaya mas malapit siya dito kaysa sa sarili niyang ina. Mas nasasabihan niya ito ng mga sekreto at mga bagay-bagay.
Ready na ang driver nila at nakaupo na sa tabi nito si Yaya Lucing ng lumabas si Lailanie. Siya ang magiging guide ng byaheng yon.
Walong studyante ang kasama ni Lailanie sa van na sasakyan niya samantalang nasa kabilang van ang siyam.
Hindi na sila nag-aksaya ng oras. Lumisan na sila nang masigurong kumpleto na ang lahat para makarating sila ng maaga sa pupuntahan.
Kantahan ang naging aliwan ng mga studyante niya habang nasa byahe.
Nag stop over sila sandali para sa pananghalian. Medyo mahaba haba din ang byahe nila dahil nasa highlands ang malawak na lupain ng mga ninuno ni Lailanie sa father side. Ang dating mayordoma ng bahay ang naiwang nag-aalaga ng bahay na iyon kasama ang dalawang anak nito.
Mag-aalas dos na nang hapon nang marating nila ang malaking bahay.
Parang mansyon sa laki ang lumang bahay na ito na hanggang tatlong palapag. Makikita sa desinyo at materyales nito ang impluwensya ng pananakop ng mga Espanyol noon.
Isang lalaking halos kasing edad ng papa ni Lailanie ang nagbukas ng malaking gate.
Nakaramdam ng kakaibang awra si Lailanie pagpasok ng sinasakyan nila sa loob ng nakabukas na gate.
Mataman niyang tiningnan ang bahay na iyon. Pilit niyang inaalala ang katiting na memorya na meron siya tungkol sa bahay na ito. Siguro hindi ito tumatak sa paslit pa niyang utak noong panahong nakadalaw siya dito minsan.
Isa-isang nagsibabaan ang mga kasama niya. Naunang pumasok sa loob ng bahay ang yaya ni Lailanie. Nandoon sa kusina si Aling Cording kasama sa naghanda ng pagkain para sa meryenda saka isusunod ang sa hapunan.
Binati niya ang mga bagong dating at nagalak na sa mahabang panahon ay naisipang dalawin ang bahay na iyon.
Ang anak ni Aling Cording na si Dina ang nagturo ng mga kwartong nakahanda para sa dalawang araw na pamamalagi nila doon. Tatlong magkakatabing kwarto ang inokupa ng mga studyante ni Lailanie sa 2nd floor.
Naalagaan ng mabuti ang bahay dahil sa linis at ayos pa rin nito.
Sila nang yaya niya ang magkasama sa iisang kwarto habang ang dalawang driver ay sa garahe na napagpasyahang tumuloy.
Pagkatapos makapagmeryenda ay pinagpahinga niya muna ang mga studyante niya. Umidlip din siya dahil medyo sumakit ang likod at balakang ni Lailanie sa haba ng binyahe nila.
.....
Nag-unat si Lailanie, kinusot-kusot ang mga mata ng maramdaman ang lamig sa paligid. Ngayon lang niya nakita ang kwartong yon.
Kulay kape ang kulay ng sahig at dingding. Maliban sa malaking kama na kinahihigaan niya na may mesa sa gilid nitong kinapapatungan ng old-style na lampshade at isang malaking tokador sa kaliwang bahagi ay wala nang ibang gamit sa loob ng kwartong yon.
Ang lampshade na yon ang tanging tanglaw niya sa kabuuan ng kwartong iyon.
Iginala niya ang paningin sa kabuuan ng kwarto hanggang sa matuon ang paningin niya sa isang malaki at lumang orasan sa kanang bahagi ng kwarto. Maganda ang desinyo ng orasan na yon kahit halatang pinaglumaan na ng panahon.

Isang nakatalikod na lalaki ang nakaluhod sa tapat ng orasan na animo'y humahagulgol.
Pilit niyang kinilala kung sino ang lalaking iyon at kung kaninong kwarto ang kinaroroonan niya ngayon.
Unti-unting naging pamilyar sa kanya ang lalaki. Kilala niya ito at ang damit na suot niya. Kahit matagal na yon pero naaalala niyang suot niya yon lagi.
"A-andres...." Tawag niya sa lalaki para masigurong tama ang naalala niya.
Parang natigilan ang lalaki at dahan-dahang lumingon sa kinaroroonan ni Lailanie. Tumambad sa dalaga ang mukha ng lalaking hilam sa luha habang kitang-kita sa mukha nito ang guhit ng sakit at pait ng kung anumang pinagdaanan niya ngayon.
"A-andres..." Umiiyak na rin si Lailanie.